به گزارش اطلاعات آنلاین، ۱۴اردیبهشتماه ۱۳۵۶ درحالی که «تیتر یک» روزنامه کلافگی شاه از فعالیتهای مخالفان مسلح را بازتاب میداد، خبر مهمی در صفحه نخست این روزنامه منتشر شد که سرآغاز تحولی تازه در حوزه آموزش و پرورش و فعالیت مدارس غیردولتی بهحساب میآمد؛ «تاسیس مدارس خصوصی».
حدود ۳ سال قبل از آن، یعنی در شهریورماه ۱۳۵۳، مدارس غیردولتی منحل و تحصیل رایگان به صورت مطلق، تعمیم یافت. با ابلاغ مقررات جدید در این حوزه، تعدادی از مدارسی که در مقطع دبیرستان در چارچوب «غیرانتفاعی»، آنهم به صورت غیرانتفاعی، فعالیت خود را آغاز کرده بودند، تعطیل شدند تا قانون «آموزش رایگان» به صورت سراسری اجرا شود.
پیش از آن مجلس سیزدهم شورای ملی در آخرین ماههای فعالیت خود (مردادماه ۱۳۲۲) قانونی را به تصویب رسانده بود که براساس آن، دولت مکلف شده بود که از سال ۱۳۲۲ تا مدت ۱۰ سال تعلیمات (آموزش و پرورش) ابتدایی را در سراسر کشور بهتدریج عمومی و اجباری کند.
اجرای این قانون طی حدود سه دهه از تصویب، با فراز و فرودهای مختلفی مواجه شده بود تا اینکه سال تحصیلی سال ۱۳۵۳ – ۱۳۵۴ با یک تحول جدید، یعنی گسترش حداکثری مدارس دولتی و آموزش و پرورش رایگان، مواجه شد.
آییننامه تاسیس مدارس خصوصی
در اردیبهشتماه ۱۳۵۶ وزارت آموزش و پرورش قانون تازهای را ابلاغ کرد که براساس آن، تاسیس مدارس خصوصی، با درنظر گفتن مقررات و ضوابط ویژهای آزاد اعلام شده بود. در این ابلاغیه تاکید شده بود که این اجازه با هدف ارتقای سطح کیفی آموزش، آنهم برای نوجوانان و جوانانی که توانایی پرداخت «حق التعلیم» اینگونه مدارس را داشته باشند، صادر شدهاست.
این ابلاغیه جدید، سطوح «کودکستان»، «دبستان»، «راهنمایی»، «آموزشگاههای حرفهای مقدماتی»، «دبیرستان»، «هنرستان»، «مجتمعهای آموزشی» و «انستیتوهای تکنولوژی» را دربر میگرفت و مساحت ضروری برای راهاندازی هریک از این مدارس را نیز تعیین کرده بود. به عنوان مثال تاکید شده بود که برای تاسیس کودکستان و آموزشگاههای حرفهای مقدماتی، باید هزارو۵۰۰ مترمربع فضای آزاد درنظر گرفته شود.
قانون جدید درباره ظرفیت کلاسها نیز مقررات ویژهای درنظر گرفته و تصریح کرده بود که تعداد دانشآموزان در کلاسها باید بین ۲۴ تا ۳۶ نفر باشد. همچنین به متقاضیانی که موفق به عبور از مراحل نظارتی شده بود، یک سال برای راهاندازی واحد آموزشی مورد نظر مهلت داده شده بود و درغیراینصورت، مراحل اداری باید دوباره طی میشد.
براساس ابلاغیه منتشر شده، مدیران مدارس خصوصی فقط حق اداره یک مدرسه را داشتند و «داشتن تابعیت ایرانی»، «حداقل ۳۰سال» و «سلامت روان» از شروط اساسی برای واگذاری امتیاز تاسیس مدارس خصوصی بهحساب میآمد. این قانون همچنین برای مقاطع مختلف، ضوابط و مقررات مختص به خود را تعیین کرده بود و متقاضیان باید برای تاسیس مدارس خصوصی، ضوابط ویژهای را رعایت میکردند.
سیر تحول مدارس خصوصی
آزادسازی تاسیس مدارس خصوصی در حالی انجام شد که بررسیها نشان میدهد عمر مدارس خصوصی به دوره قاجار بازمیگردد و از آن مقطع، اینگونه مدارس در قالبها و شکلهای مختلف فعالیتهای خود را ادامه دادهاند. گذشته از مدارسی که ازسوی خارجیها در دوره قاجار در ایران راهاندازی شد، مشارکت بخشخصوصی در اداره مدارس از نخستین سال دهه ۲۰شمسی وارد مرحله تازهای شد.
گفته میشود در دوره جنگ جهانی دوم، دولت کمکهایی را در اختیار مدارس خصوصی قرار میداد و در سال ۱۳۲۱ نیز «شورای فرهنگ» در شهرها تشکیل شد تا مردم بیش از گذشته در زمینه تاسیس مدارس خصوصی مشارکت داشته باشند. چند سال بعد، یعنی در ۱۳۲۶ نیز قانون «انجمن خانه و مدرسه» به تصویب رسید و در سال ۱۳۳۵ نیز نخستین قانون تاسیس مدارس خصوصی در ایران مصوب شد.
در ادامه در اردیبهشتماه ۱۳۴۸ نیز آییننامه تاسیس مدارس غیردولتی از تصویب شورایعالی آموزش وپرورش گذشت؛ آییننامهای که در سال ۱۳۵۳ به محاق رفت، اما در اردیبهشتماه ۱۳۵۶ احیا شد تا راهاندازی مدارس خصوصی شکل و شمایل تازهای به خود بگیرد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز قانون تأسیس و اداره مدارس غیردولتی در خردادماه ۱۳۶۷ به تصویب مجلس رسید و در اردیبهشتماه ۱۳۸۷ اصلاح شد و مورد تایید نهایی شوراینگهبان قرار گرفت.
